خلاصه مقاله

ورمي كمپوست شامل يك مخلوط بيولوژيكي بسيار فعال از باكتري ها، آنزيم ها، بقاياي گياهي، كود حيواني، كپسولهاي كرم خاكي و نوزادان ريز و فراوان كرم خاكي مي باشد كه بسته به شرايط رطوبتي و حرارتي مختلف، كيفيت ورمي كمپوست متفاوت خواهد بود . هدف از اجراي اين پژوهش مقايسه خصوصيات شيمي ايي سه نوع ورمي كمپوست حاصل از مواد اوليه مختلف شامل كودهاي گاوي ،گوسفندي ومرغي ،وتعيين مناسبترين رطوبت لازم جهت انجام فرآيند تشكيل ورمي كمپوست مي باشد . بدين منظور تعداد 40 جفت كرم خاكي بالغ از گونه Eisenia fetida به 27 ظرف داراي سه نوع كود ( گاوي ،گوسفندي و مرغي ) در سه سطح رطوبي 45 ، 55 و 65 درصد وزني در قالب يك طرح فاكتوريل كاملاً تصادفي و در سه تكرار ،تلقيح شده و در شرايط گلخانه در دماي 20-15 درجه سانتي گراد نگهداري شدند . بعد از گذشت 5 ماه ورمي كمپوستهاي توليد شده از نظر ميزان ميكرو و ماكرو نوترينت ها آنال يز شده و به روش آزمون چند دامنه اي دانكن مقايسه شدند . نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه ، بين سه كود استفاده شده اختلاف معني داري از لحاظ ميزان عناصر اندازه گيري شده وجود دارد، به طوريكه ورمي كمپوست حاصل از كود مرغي داراي مقادير بيشتري از عناصر منيزيم، فسفر، روي و مس بوده و از قابليت هدايت الكتريكي پايين تري نسبت به دو كود ديگر برخوردار است . همچنين بيشترين مقدار درصد كربن آلي در ورمي كمپوست گوسفندي مشاهده شد . ورمي كمپوست حاصل از كود گاوي داراي پتاسيم و آهن بيشتري نسبت به سايرين بوده و مقدار كلسيم و سديم در دو كود گاوي و گوسفندي تقريباً مشابه و بيشتر از كود مرغي مي باشد . ولي اختلاف معني داري از لحاظ ميزان رطوبت در بين سه سطح رطوبي وجود ندارد و تغيير رطوبت تنها بر ميزان عنصر پتاسيم مؤثر است و مقدار آن با افزايش رطوبت كاهش مي يابد .

نويسند‌گان:

[ نگار تركماني ] - كارشناس ارشد بيولوژي و بيوتكنولوژي دانشگاه تهران
[ حسينعلي عليخاني ] - استاديار و عضو هيئت علمي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران